(၁) စိတ္ထဲ၌ ရွိသည့္အတုိင္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာမထြက္ေသာ အားနာျခင္းမ်ဳိး
စိတ္ထဲရွိသည္ကုိ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာမထြက္ေသာ အားနာျခင္းမ်ဳိးသည္ မေကာင္းေသာ အားနာျခင္းမ်ဳိးျဖစ္သည္။ ေအာက္ပါ ဥပမာမ်ားကုိ ၾကည့္ပါ။
(က) လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္မ်ားႏွင့္အတူ ၀ုိင္းထုိင္၍ ေန႔လည္စာ စားခ်ိန္တြင္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ထုိင္စားေနသူတဦး၏ ေမးေစ့တြင္ ထမင္းလုံးကပ္ေနသည္။ သင္ကေျပာရမွာကုိ အားနာေနသည္။ သင္ေျပာလုိက္လွ်င္ ထုိသူ ရွက္သြားမွာကိုလည္း စုိးရိမ္ေနသည္။ သုိ႔ေသာ္ ထုိထမင္းေစ့ ကပ္ေနျခင္းကုိ ျမင္ေနရသူတုိင္း၏စိတ္တြင္ ကသိကေအာက္ႏွင့္ မသက္သာ။ ဤကိစၥမ်ဳိးတြင္ အားနာေန၍ မေျပာျခင္းသည္မေကာင္း။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာလုိက္ျခင္းျဖင့္အားလုံးေျပလည္သြားႏုိင္သည္။
(ခ) တစုံတေယာက္က သင့္ထံမွ ပုိက္ဆံေခ်းငွားသည္။ တကယ္ေတာ့ သင္က မေခ်းခ်င္။ သုိ႔ေသာ္ ျငင္းရမွာ အားနာ၍ ေခ်းလုိက္သည္။ (ၿပီးေတာ့ သင္က ေငြျပန္ေတာင္းရမွာကုိလည္း အားနာေနဦးမည္ ျဖစ္သည္။) ထုိေန႔မွစ၍ ေငြျပန္မရမခ်င္း သင္မေပ်ာ္ေတာ့။
ဤေနရာတြင္လည္း အားနာျခင္းသည္ သင္၏ပကတိစိတ္အရင္းခံကုိ ကြယ္၀ွက္၍ မျပတ္မသား ဆုံးျဖတ္ျခင္း အားနာျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္သည္။
ဤေနရာတြင္ စကားစပ္လ်ဥ္း၍ အေတြ႕အႀကဳံတခုကုိ ျပန္လည္ေဖာက္သည္ခ်ခ်င္ပါသည္။
တေန႔တြင္ မိတ္ေဆြတေယာက္အား စင္ကာပူေလဆိပ္သုိ႔ လုိက္ပုိ႔ရာတြင္ ျမန္မာလူမ်ဳိးတဦး၏ ၿငီးတြားသံကုိ ေအာက္ပါအတုိင္း ၾကားခဲ့ရပါသည္။
“စိတ္ညစ္တယ္ဗ်ာ။ သူ႕အိမ္က လမ္းျကံဳ ထည့္ေပးလုိက္လုိ ့တလမ္းလုံး လက္ေမာင္ျပဳတ္မတတ္ ဆြဲလာရတယ္”
ထုိစကားကုိ ၾကားရသည့္အခ်ိန္မွစ၍ အိမ္ျပန္ေရာက္သည္အထိ က်မ..မွာ ေတြးမိတုိင္း အူယားလွသျဖင့္ အသံထြက္၍ မရယ္မိေအာင္ ေအာင့္ထားရ၏။
လူႀကဳံေပးသူကလည္း အားမနာပ ထည့္ေပးၿပီး၊ သယ္သူကလည္း အားအနာလြန္ကာ သယ္လာခဲ့ၿပီးမွ ကြယ္ရာတြင္ စကားတင္းဆုိ ၿငီးတြားေနျခင္း ျဖစ္သည္။
(၂) ကုိယ္ရသင့္ရထုိက္သည္ကုိ ေတာင္းဆုိရမွာ အားနာျခင္းမ်ဳိး
ဤသည္မွာ ျမန္မာအမ်ားစုတြင္ ျဖစ္တတ္ေသာ အားနာမႈမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ အေႂကြးျပန္ေတာင္းရမည္ကုိ တြန္႔ဆုတ္ေနၾကသည္။ မိမိ၏ အားလပ္ရက္ခြင့္ကုိ ယူရန္တြန္႔ဆုတ္ေနၾကသည္။
က်ဴတန္းစီရာ၌ မိမိေရွ႕တြင္ ၾကားျဖတ္၍ တန္းစီသူကုိမလုပ္ရန္ေျပာဖုိ႔ ၀န္ေလးၾကသည္။မိမိႏွင့္ ခ်ိန္းဆုိထားေသာအခ်ိန္တြင္ တိက်စြာ ေရာက္မလာသူအား ေထာက္ျပသတိေပးရန္ တြန္႔ဆုတ္ အားနာေနတတ္ၾကသည္။
ဤအားနားျခင္းသည္ ေလာဘနည္းျခင္းေၾကာင့္လည္းမဟုတ္၊ခႏၱီပါရမီႏွင့္ျပည့္၀ေနျခင္းေၾကာင့္လည္းမဟုတ္။ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈဟုကား လုံးလုံးမွ်ပင္မဆုိသင့္။
ဤအားနာျခင္းမ်ဳိးသည္ လူပုဂၢဳိလ္တဦးခ်င္း၏ ကုိယ္ရည္ကုိယ္ေသြးႏွင့္သာ ဆုိင္ေပသည္။ တျခားအေၾကာင္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲမိမိရသင့္ရထုိက္သည္ကုိ မသိေလာက္ေအာင္ ထံူ၍ အ၍ န၍သာ ျဖစ္ႏုိင္ေပသည္။
မိမိတြင္ ထုိသုိ႔ေသာ အားနာမႈမ်ဳိးရွိက သတိထား၍ ေခ်ဖ်က္သင့္သည္ဟု ထင္ပါသည္။
(၃) မိမိတာ၀န္ႏွင့္ အားနာျခင္းကုိ မခြဲျခားတတ္ျခင္း
လူတုိ႔သည္ အဖြဲ႕အစည္း၊ အသုိင္းအ၀ုိင္းႏွင့္ ေနထုိင္၍ အလုပ္လုပ္ကုိင္ေသာအခါ မိမိ၏ ပုဂၢဳိလ္ေရးဆုိင္ရာ ခံစားခ်က္တုိ႔ကုိ ေဘးခ်ိတ္၍ မိမိ၏ တာ၀န္ကုိ ေက်ပြန္အပ္၏။ သင္၏ အလုပ္ကုိ ထမ္းေဆာင္ရာတြင္အားနာျခင္းကုိ ေဘးခ်ိတ္ထားရမည္။ သင္သည္ ရဲအမႈထမ္းျဖစ္ပါက သင္၏ ေဆြမ်ဳိး၊ မိတ္ေဆြ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္သည္ကုိ ေတြ႕လွ်င္ သင္ အားနာ၍မရ၊ ဖမ္းရမည္။
သင္သည္ ေက်ာင္းဆရာျဖစ္က သင့္သူငယ္ခ်င္း၏သား စာေမးပြဲမေျဖဆုိႏုိင္သည္ကုိ အားနာသည္ဆုိကာ အေအာင္ေပး၍ မျဖစ္။ သင္သည္ တရားသူႀကီးျဖစ္က သင့္မိတ္ေဆြကုိအားနာ၍ အျပစ္ေလွ်ာ့ေပါ႔ျခင္း
လႊတ္ေပးျခင္း မျပဳရ။ တာ၀န္ႏွင့္ အားနာျခင္းကုိ အထက္ပါအတုိင္း ခြဲျခားသင့္သည္ဟု ယူဆမိပါသည္။
ယခုအခါ……႔ ျမန္မာျပည္တြင္ နည္းမမွန္ေသာ အားနာမႈမ်ားက ေနရာအႏွံ႕ ႀကီးစုိးေနရာ ရံဖန္ရံခါ အမွားႏွင့္ အမွန္ကုိပင္ ေ၀ဖန္ပုိင္းျခားမႈ မ႐ွိႏုိင္ေလာက္ေအာင္အထိ ျဖစ္ေနသည္ကုိပင္ ႀကဳံၾကရေပသည္။
သင္သည္ ဘတ္စ္ကားစပယ္ယာက နည္းမက် လမ္းမက် ဟိန္းေဟာက္သည္ကုိမ်က္ႏွာေအာက္ခ်၍ ခံေနေပမည္။ သင္သည္ ေစ်းတြင္ အသားသည္က အေလးခုိးသည္ကုိ
သိသိႏွင့္ ျပန္မေျပာ၀ံ့ဘဲ ငုံ႔ခံေနမည္။သင္သည္ ေက်ာင္းဆရာျဖစ္ကတုိင္းပညာေရးမွဴး၏ သမီးမဂၤလာေဆာင္အတြက္ လက္ဖြဲ႕ရန္ဆုိကာ သင့္လစာမွျဖတ္ေတာက္လုိက္ျခင္းကုိ ျပန္မေျပာဘဲ ၿငိမ္ခံေနမည္။
သင္သည္ သာသနာေရးအတြက္အေၾကာင္းျပကာ ဘယ္ကမွန္းမသိ၊ ျဖတ္ပုိင္းႏွင့္ လာေရာက္ အလွဴခံလွ်င္ စိတ္မပါဘဲႏွင့္လည္း အားနာ၍ ထည့္လုိက္ေပမည္…
…………………….စသည့္ စသည့္ နည္းမမွန္ေသာ
အားနာမွု ့ေျကာင့္……….. ျမန္မာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ အက်ည္းတန္ အရုပ္ဆုိးေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ေနရျခင္း ဆုိလွ်င္ပင္ လြန္မည္မထင္။
ဤသုိ႔လွ်င္ မိမိရသင့္ရထုိက္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ေတာင္းရေကာင္းမွန္းမသိ၊ စူးစမ္းရေကာင္းမွန္းမသိ၊ ေမးျမန္းရေကာင္းမွန္းမသိ၊ နည္းမမွန္ေသာ အားနာမႈႏွင့္ ေၾကာက္ရြံ႕မႈတုိ႔၏ ပိန္းပိတ္မႈေအာက္တြင္
ႏွစ္ကာလရွည္ျမင့္စြာ ေနထုိင္လာၾကရေသာအခါ အင္မတန္ ဆုိးညစ္ေသာ လူတစုက ဤေပ်ာ့ကြက္မ်ားကုိ အသုံးခ်၍ မိမိတုိ႔၏ အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ထိပါးလာေသာအခါ မိမိတုိ႔မွာ တြန္းလွန္ႏုိင္ေသာ သတၱိမရွိေတာ့ေသာ အေျခအေနသုိ႔ ဆုိက္ေရာက္သြားတတ္ေခ်သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာတုိ႔အေနႏွင့္ တမ်ဳိးသားလုံးအက်ုဳိးစီးပြားကုိေမွ်ာ္ေတြးကာ နည္းမွန္ လမ္းမွန္ အားနာသင့္ေျကာင္းတုိက္တြန္းေရးသားလုိက္ပါသည္ ။
